Mga Halimbawa ng mga Bisayang Awiting Bayan

Dandansoy

Dandansoy, baya-an ta ikaw,
Pauli ako sa payaw,
Ugaling kong ikaw hidlawon
Ang payaw imo lang lantawon.

Dandansoy, kon imo apason,
Bisan tubig di magbalon
Ugaling kon ikaw uhawon
Sa dalan magbubon-bobon.

Dandansoy, I must leave you
I am going home to payaw,
If perchance you long for me,
Just look towards payaw.

Dandansoy, if you come after me
Don’t even bring water with you,
If perchance you become thirsty,
You can dig well on the way.

Pamuwa Sa Bata
(Bukidnon)

Bulay naman binulay
Bulayan ko man kini ang bata
Nga bata nga dili ako.
Yawat naman maka dako
Manatad man ako masugo

Though he is not my own
I will take care of this baby,
So that when he grows up
I can request to do things for me.

Isinalin ni Sr. Lilia Tolentino, SPC

Ug Binhi
(Ang Binhi)

Tra, la, la, la.
Aco’y gatanum ug binhi,
Nanalingsing, nabuhi.
Sanabuhi, namunga,
Sa namunga ng naminhi.
 

Tra, la, la, la.
Ako’y nagtanim ng binhi,
Sumibol, nabuhay.
Di naglao’t namunga,
Ang bungay naging binhi.

Tuba
(Sugbuwanon)

Condansoy, inom tuba
Laloy, dili co inom, tuba pait aslom
Condanlom
Ang tuba sa baybay.
Patente mo angay,
Talacsan nga diutay,
Pono ang malaway.
Ang tubang malaway.

Condansoy, drink tuba my good boy!
No ‘tis bitter and sour.
I will not drink at all!
Tuba sold on the beach
Ought to pay license high;
Even one little glass
Will make you crazy drunk.

Uwak Ug Banug
(Negros Oriental)

A friendly old crow and a hawk sail
Through the sky,
"U-wak”, says the crow, meaning,
"Well, we’re flying high.”

Ay Kalisud

Ahay kalisud
Kalisud sang binayaan
Adlaw gabii
Firme kita guina tangisan
Ahay Inday
Nga walay sing kapalaran
Walay guid
Walay guid

Sarang co kalipayan
Ay cillo azul
Sa diin ka na bala
Buligui tabangi
Ang nabilanggo sa gugma
Mas vale pa ang mamatay
Ko halos mamatay
Agud dili ako makadumdum
Nga ako walay kalipay.

I Am Angi
(Ako Kini Si Angi)

Angi is my pet name,
Dressmaking is my trade;
All day long till evening
My poor hands are always sewing.
No matter how hard I work,
Not a penny can I save;
Alas, I can earn only
Just enough for food and rent!

Sadness Unbearable
(Walay Angay Ang Kamingaw)

Ne’er has been there
Sorrow like mine;
No one to love,
None to make me happy.
My heart repines,
Heavy with grief,
Filled with sad longing,
For someone to love me true.

Rest now, my heart,
No more regrets,
Cease now from repining
No one will come
Pity to give
Tenderly wiping
From your eyes the falling tears.

Who, oh, who will come now?
Someone I’m imploring ;
Who will show pity,
Wiping away my falling tears?
Who, oh, who will come now?
Who, my heart will lighten,
Drive away my sorrow.
My longing satisfy?

Gindaya
(Pasinaya ng Bagong Tayong Bahay)

Tibayan ang bahay;
Sabugan siling pula
Nang mawalan ng awayan.
Mga sulo’y ibitin pag dilim,
Sumayaw sa tugtog ng plawta;
Itaas ang panangga ng kalaban,
Maglaban sa sundang,
Maglaban sa sibat,
Sumakay sa kabayong matulin,
Takbuhan, takbuhan.

Tabasan ang gubat,
Putulin ang kahoy,
Sunugin ang linang,
Tipunin ang mga siit,
Sapakin ang mga sanga,
Sunugin uli’t tabunan,
Tamnan ng palay,
Bakuran ang palibot.

Itindig ang kawayan,
Ang "balekayo” at ang "laya”,
Mamutol ng "tamanang”,
Mamitas ng mangga
Ng duryan at areka,
Magbayo ng "natuk”,
Itayo ang bahay.
Isang walang makapantay.

Tinikling
 
Sunlight on the rice fields,
The gay maya is singing,
Sampaguita scents ev’ry breeze
In this fine weather.
Dance Tinikling’s way
While the music is ringing
Step Tinikling’’s way,
Come now, all dancing together.

The Butterfly

Butterflies so bright, flying to and fro,
On the streets how gaily mince along;
Dresses made of silk, fine embroidered skirts,
With their sleeves and kerchiefs set in new,
Paris style.

With their hair arrange in the latest mode,
Curled and bound with a ribbon red,
You will stand amazed, as you gaze and gaze,
All these girls flirting by, just like bright butterflies.

Pinggan-Pinggan Pino
(Fine China)
(Isinalin ni Flora Gimenez)

Pinggan-pinggan piinggan pino
Ihatag ko kini kanimo
Mabuak kini’g mabasag, ay ay
Kang Nanay kining hinatag.

Si Nanay ug si tatay nagtanum ug tangkong
Ang lawas bayabas, ang  dahon biyasong.
Namunga kini’g kahil ug lemon
Panitan kay ukban daw pinyang kaunon.

Fine china, fine china
I bequeath you
Take care it does not break, ay ay
For from Nanay it comes.
Nanay and tatay planted kangkong
The stem was that of guava, the leaves that of  biyasong
It bore orange and lemon fruits
Peel them, they taste like pineapple.

Inday, Pamutos Na
(Go Inday, Pack Your Things)
(Isinalin ni Teresita Maceda)

Inday pamutos na
Sa imong mga bestida
Kinsay imong padad-on
Si Ondo imong pamanhon.

Ondo ayaw’g awaya
Si Inday imong asawa
Imo ganing awayon
Ako man siyang bawion.

Unsaon ninyo pagbawi
Kinasal kami sa Pari
Unsaon ninyo pagboyboy
Inaslan kami ug baboy.

Ay, ay pagkakapoy
Niining mamalanghoy
Puston sa pinong ginit
Lugpitan sa dakong kahoy.

Dayon ayag-ayagon
Dayon puto-putohon
Puston sa dakong dahon
Sa baybay kaon-kaonon.

Inday, go pack your things
Pack all your clothes
Who will carry them for you?
Ondo whom about to marry.

Ondo, don’t ever pick a quarrel
With Inday, your wife
If you quarrel with her
I’ll take her back.

How can he take her back
When we were wed by the priest;
How can you reproach me
When we were feted with a roast pig.

Oh how tiring
It is to make cassava
To wrap it in fine coconut sheath
And press it with wood.

Then to sift the flour
Shape it into pieces of puto
Wrap them in big leaves
And eat them in the seashore.



An Balud

Daw nasusunog sidsid han langit
Pati han dagat nagdadalit
Bangin ha unhan, may nagcaingin,
May madlos huyog hinin hangin

Inin mganga balud, mulayan han dagat
Nga dalit na calawdan, nagbahalatbagat.
An gabi nga dulom, an tubig nga maranggat
Nga nacacaliaw manga dumaragat.

Heaven ang sea seem to be on fire.
Perhaps there’s a kaingin somewhere
There’s a strong wind blowing the waves.

These waves are toys of the sea
Coming from the ocean
Where night encounters the dark.
Bright waters give hope to seamen.

Isinalin ni Sr. Lilia Tolentino, SPC

Awit Ng Magtutuba
(Leyte)

Pumupukpok ako sa mga kahuyan
Rat-a-tat – tat-tat
Rat-a-tat-tat
Pinakikintab ko’y tukil ng kawayan,
Ang pinupukpok ko’y tuktok ng niyugan.
Rat-a-tat-tat.

An Iroy Nga Tuna

An iroy nga tuna matamis pagpuyan
Bisan diin siplat puros kasangkayan;
Hahani nga hingpit nga at kalipayan,
Hahani hira nanay, pati kabugtuan.
Salamat uyamot hiton kalangitan
Waray nga mabugon nga at kasakitan
Kay adto uripon nga nayon
Labis kamapait pa han kamatayon.

Kay an Pilipinas talwas na nga tuna,
Duyog an paguswag  han dagko nga nayon,
May ada pagdasig an at hunahuna
Hin diri papagtugot kita pagtamayon.
Duruyog pagampo inin katiripon
Nga di na bumalik pagkauripon
Kairo han at sumunod,
Kun tulo nga bituon ngan adlaw matunod.

Pagkakasalin sa Ingles:

Motherland
Isinalin ni  V. N. Sugbo

How sweet it is to be in one’s native land
Wherever you turn you see friends;
Here you  find true hapiness
Here you see Mother, also blood kins.

Let us thank heaven;
The pain is gone
A country in bondaage is
Worse than death.

The Philippines is now free;
Together with other nations;
We have the will
And will allow no nation to enslave us.

Let us all pray
That will no longer live in bondage;
Pity those after us
If we let  the three stars and sun set.

Ha Kan Inday

Iginanod ako tubig ha kasulgan
Ngadto ak anura ha kan Inday hawan;
An kan Inday hawan kay mga bukaran
Dayon ko man buro ngan pagtinangisan.

Kamakurikuri ni Inday sangpiton;
Bisan nagmamata diri gud nabaton;
Natatapos na la an kansiyon
Diri gad nabaton kay di man higugmaon.

Pagkakasalin sa Ingles:
For Inday
Isinalin ni V. N. Sugbo

The current swept me
Here at Inday’s clearing
Since it had many blooms
I took one and wept on it.

How hard it is to wake Inday;
Even when she is awake, she does not speak;
All the songs have been sung
Yet she does not speak because I am not her love.

Ako An Bata

Ako an bata nga diri baligya,
Tuyo la nga nagkikinadakada,
Bisan pa nauran, nalinog, nabaha,
Nakada la gihap an gugma nga buhi.
Aada an sisti, kun sinusugot na
Haros an babayi, isulod ha bulsa.
Aada an sistin, kun sinusugot na,
Haros an babayi igburobandera.Pagkakasalin sa Ingles:

I Am A Child
Isinalin ni V. N. Sugbo

Though I am child, I cannot be given away;
It is your fault, you keep coming here;
Even when it rains, quakes, and floods,
Love stays.

It is when she accepts
That he puts the woman intohis pocket;
It is when she accepts
That he shows her off like a flag.

Marampag
(The Lush Tree)
(Isinalin ni V. N. Sugbo)

Didto ha amon libong may kahoy nga marampag
Matimos an lawas an sanga puros turopad

Marabong, nanawantawan an bungsaran nga hiluag
Sigurado kay gwardyado, han madigon nga alad.

In our yard, a lush green tree stands;
It’s trunk is round, it’s branches grow close to each other,
It’s thick foliage spreading over the yard;

Ceratainly it is protected by a sturdy fence.


Si Pilemon, Si Pilemon

Si Pilemon, Si Pilemon
Namasol sa karagatan
Nakakuha, nakakuha
Sang isdang tambasakan
Guibaligya, guibaligya
Sa merkado nga guba
Ang binta niya’y wala
Ang binta niya’y wala
Guibakal sang tuba

Hiligaynon Lullaby

Ili, ili, tulog anay
Wala diri imong Nanay
Kadto tienda, bakal papay
Ili, ili, tulog anay

Little one, little one, go to sleep,
Your mother is not here,
She went to the store to buy food,
Little one, little one, go to sleep.

Folk Songs

(Isinalin ni Beato de la Cruz)
Kuti-kuti sa Bhandi,
Bukon inyo baray ray,
Rugto ro inyo sa pang-pang;
Dingdingan sing pirak,
Atupang sang burawan.
Burawan,  pinya-pinya
Gamut sang sampaliya,
Sampaliya, marunggay,
Gamut sang gaway-gaway,
Gaway-gaway, marugtog.
Gamut sang niyog-niyog
Busrugi ko’t sambirog.
Tuman kung ika busog.

Stir the drums of Bhandi,
That is no longer your old home,
Over there is yours by the river.
With walls of shining silver
And roof beaten gold;
The gold of ripe pineapple
Becomes the root of bitter melon,
Sampaliya, marunggay
Becomes the trunk of gaway-gaway,
Gaway-gaway, marugtog
Is the root of niyog-niyog;
Just drop down one young coconut for me
It’s enough to keep me full.

Animal Song
(Isinalin ni Beato de la Cruz)

Hambae kung manok nga munga
Sa sueog nga nagatanda,
"Indi ka magsaka-saka,
ay rang itlog maga kaeabuka.”
Sabat kung manok nga sueog,
Sa munga nga naga su-ob,
"India ka mag pueo-pana-og,
ay rang itlog ga bilina-og.”
"Una eang ikaw sa silong.”
Tugda kung munga’ng naga eum-om,
"Sa unahan ka magduhong-duhong.
Ag idtu ka mag tukturuok.”

Said the young hen
To the rooster gazing up at her,
"Don’t you dare come up at her,
or these eggs will break.”
Replied the rooster
To the hen sitting on the her eggs:
"Don’t you come down
or else those eggs will rot.”
"Stay there on the ground,”
replied the hen as she sat on her eggs.
"Go find yourself some grain to peck.
And there chant loud your doodle-doo.”


Zamboanga Hermosa
(Mindanao)

Zamboanga Hermosa, preciosa, perlita
Orgullo de Mindanao
Tus bella dalagas son las que
Hermano sean
Tu deliciousa ciudad.

Flores ya mores
Te aornan tu jardin,
Tu eres la imagen del bello Eden.


a.    Miminsad, miminsad,
Si Mansilatan.
Upod si Badla nga maga-
Dayao nang dunia.
Baylan, mangun-sayao,
Baylan, mangun – liguid.

Pumanaog, pumanaog,
    Si Mansilatan.
Saka si Badla ay bababa-
Mamimigay ng lakas.
Pasayawin ang mga Baylan,
Paligirin ang mga Baylan.
   
b.    Panawagang-Dalangin (Invocation)
Bathala, pinunuan sang mga una nga mga inanak,
Digto mag estar sa mga layog
Sa anang alima na tagsa
Si amay Maniliw nga tamaw
    nga,
Malayog angay sang puno ka
niug,
Mabakod angay sa bantiling,
Kag masupong angay sa kalayo,
Mabangis labi a madal nga
Bany-aga nga ayam.
Sa amang kilid lumsit.
Si ama Lulid Amo;
Siya ang mag sumunod
Kon tunay sa boot niya,
Nga magbulit labing
Kagab-ihon mapilong…

Bathalang pinagmulan ng mga unang nilikha,
Nakatira ka sa mga bundok
Sa kamay mo nakalagay
Si Maniliw, na mangkukulam,
Matayog kang parang puno ng niyog,
Matigas na parang bato,
Masiklab na parang apoy, mabangis na higit sa
Asong nahihibang
Sa dibdib mo lumabas
Ang manlilikhang Lulid
    Amo;
Siya ang nakakagawa
At nagbibigay ng dilim
Na higit sa gabi . . .